PD-L1 je proteinski biomarker koji igra ključnu ulogu u regulaciji imunološkog odgovora u tijelu. Najpoznatiji je po svojoj povezanosti s karcinomom i imunoterapijom, posebno u području inhibitora imunoloških kontrolnih tačaka.

PD-L1 se izražava na površini određenih ćelija, uključujući ćelije karcinoma i imunološke ćelije. Kada PD-L1 veže na svoj receptor PD-1 na imunološkim ćelijama, šalje signal koji inhibira imunološki odgovor, efektivno potiskujući sposobnost imunološkog sistema da prepozna i napadne ćelije karcinoma. PD-L1 testiranje se provodi kako bi se utvrdio izražaj PD-L1 proteina na tumorskim ćelijama.

PD-L1 kao biomarker se često pojavljuje u sljedećim karcinomima:

  1. Karcinom pluća – PD-L1 se često pojavljuje u adenokarcinomu pluća i karcinomu skvamoznih ćelija pluća. Izraženost PD-L1 se često koristi za procjenu vjerovatnosti da će pacijenti s karcinomom pluća imati koristi od terapije inhibitorima imunoloških kontrolnih tačaka.
  2. Melanom – PD-L1 je također često prisutan u melanomu, agresivnom obliku kožnog karcinoma. PD-L1 testiranje se koristi za procjenu odgovora na imunoterapiju u liječenju melanoma.
  3. Karcinom bubrega – u karcinomu bubrega, PD-L1 može biti prisutan na tumorskim ćelijama i imunološkim ćelijama u tumorskom okruženju. Testiranje PD-L1 može pomoći u predviđanju odgovora na terapiju inhibitorima imunoloških kontrolnih tačaka u ovom tipu karcinoma.
  4. Karcinom mokraćnog mjehura – PD-L1 također može biti prisutan u karcinomu mokraćnog mjehura. Testiranje PD-L1 može biti korisno u identifikaciji pacijenata koji mogu imati koristi od terapije inhibitorima imunoloških kontrolnih tačaka.

Važno je napomenuti da je prisutnost PD-L1 kao biomarkera specifična za svaki pojedinačni slučaj karcinoma, stoga se provodi testiranje izraženosti PD-L1 u tumorskim uzorcima kako bi se donijele pravilne terapijske odluke. Osim navedenih karcinoma, PD-L1 se može izražavati i u drugim vrstama tumora.

PD-L1 testiranje

PD-L1 testiranje se provodi kako bi se utvrdio izražaj PD-L1 proteina na tumorskim ćelijama. Ova analiza ima važnu ulogu u predviđanju odgovora na terapiju inhibitorima imunoloških kontrolnih tačaka (ICI), koji ciljaju PD-L1.

Postoje različite metode za PD-L1 testiranje, ali najčešće se koristi imunohistohemija (IHC). Tokom imunohistohemijske analize, uzorak tumorskog tkiva se uzima i tretira posebnim antitijelima koja se vežu za PD-L1. Zatim se koriste posebne boje ili markeri koji pomažu u vizualizaciji prisutnosti PD-L1 na ćelijama. Na temelju rezultata, određuje se postotak tumorskih ćelija koje pokazuju izraženost PD-L1.

Izraženost PD-L1 se koristi kao biomarker za procjenu vjerovatnosti da će pacijent imati koristi od terapije inhibitorima imunoloških kontrolnih tačaka. Viši izražaj PD-L1 obično ukazuje na veću šansu za pozitivan odgovor na ICIs. Međutim, važno je napomenuti da nije samo PD-L1 izraženost jedini faktor koji se uzima u obzir prilikom donošenja terapijskih odluka. Ostali čimbenici, poput tumorskog mutacijskog opterećenja, prisutnosti imunoloških ćelija u tumorskom mikrookruženju i specifičnosti tumora, također mogu utjecati na odgovor na terapiju.

PD-L1 testiranje se obično provodi u laboratorijima za patologiju ili molekularnu dijagnostiku i rezultate interpretira kvalificirani medicinski stručnjak. Ovisno o vrsti tumora i protokolima liječenja, PD-L1 testiranje može biti dio dijagnostičkog procesa ili se provodi tokom praćenja terapijskog odgovora.

PD-L1 kao terapijska meta

PD-L1 se često koristi kao terapijska meta u liječenju određenih vrsta karcinoma. Inhibitori imunoloških kontrolnih tačaka (ICI), kao što su anti-PD-L1 ili anti-PD-1 antitijela, koriste se za blokiranje interakcije između PD-L1 na tumorskim ćelijama i njenog receptora PD-1 na imunološkim ćelijama.

Kada se PD-L1 veže na PD-1, to inhibira imunološki odgovor i potiskuje aktivnost imunološkog sistema protiv karcinoma. Blokiranje ove interakcije omogućuje imunološkom sistemu da prepozna i napadne tumorske ćelije.

ICIs koji ciljaju PD-L1 omogućuju aktivaciju imunološkog sistema i potiču imunološki odgovor protiv karcinoma. To može dovesti do poboljšanja u liječenju određenih vrsta karcinoma, uključujući melanom, plućni karcinom, karcinom bubrega i mokraćnog mjehura.

Prije nego što se odluči za terapiju ICIs, provodi se testiranje izraženosti PD-L1 u tumorskim ćelijama. To se radi kako bi se procijenila vjerovatnost da će pacijent imati koristi od takve terapije.

Terapija usmjerena na PD-L1 i druge imunološke kontrolne tačke predstavlja značajan napredak u imunoterapiji karcinoma i pruža nadu za pacijente s određenim vrstama tumora.

Zaključak

PD-L1 igra važnu ulogu u regulaciji imunološkog odgovora tijela, posebno u kontekstu karcinoma i imunoterapije. Izraženost PD-L1 u tumorskim ćelijama koristi se kao biomarker za predviđanje odgovora na terapiju inhibitorima imunoloških kontrolnih tačaka. PD-L1 testiranje, najčešće provođeno imunohistohemijom, omogućuje procjenu izraženosti PD-L1 i pomaže u donošenju terapijskih odluka. Međutim, izraženost PD-L1 nije jedini faktor koji se uzima u obzir, jer i drugi čimbenici, kao što su tumorsko mutacijsko opterećenje i prisutnost imunoloških ćelija u tumorskom mikrookruženju, također utječu na odgovor na terapiju.

PD-L1 se koristi kao terapijska meta u liječenju određenih vrsta karcinoma, gdje se inhibitori imunoloških kontrolnih tačaka koriste za blokiranje interakcije PD-L1 i PD-1, čime se potiče imunološki odgovor protiv tumora. Terapija usmjerena na PD-L1 predstavlja značajan napredak u imunoterapiji karcinoma i pruža nadu za pacijente s određenim vrstama tumora.